Familiegevoel (een nagekomen bekentenis)

Vanavond hebben we in een tijdsbestek van één uur drie facetten van Zapp’s karakter, onze eigen onvolkomenheid en ons familie-samenzijn meegemaakt.

Vóór het invallen van de nacht zijn we met de hotelshuttle naar Hua Hin vertrokken om in de nieuwe shopping mall kleren en schoenen voor Zapp te kopen en kilo’s en kilo’s fruit voor onze hele kleine familie (rambutan, langsat, lychee, jackfruit/nangka en durian) en fruitsappen en sereh-drank en pampers en koekjes en nootjes voor onderweg en …. Ach, ik weet het allemaal niet meer, maar toen we de hopen plastic zakjes met koopwaar in onze handen zagen was de conclusie helder: als een stel wandelende plastic zakken een restaurant binnenvallen voor het avondeten leek ons in de gegeven omstandigheden niet verstandig, dus we pakten een taxi (dat is hier een kleine pick-up truck met bankjes erop gespijkerd met een afdakkie erboven) en reden naar het resort terug. We bestelden “thuis” weer als vertrouwd eten dat op de kamer met veel smaak werd verorberd. Tot zover het feitelijke verhaal. Wat de avond voor ons memorabel maakte is dat we voor het eerst naar bed zijn gegaan met een familie-gevoel.

Zapp was vóór het vertrek naar Hua Hin met de hele hotellobby en Ms Kanokwan in het bijzonder aan het sjansen. Zo rond zes uur is het zijn drukke uurtje en dus moest ik hem in de klamme hitte meerdere malen hoog in de lucht werpen zodat hij het kortstondige zweven kon genieten; met hoge piepende stem en gestrekte armen landt hij dan in mijn armen, om alweer direct te roepen "oemenoi" (til me op). In de bus viel hij dan toch in slaap om in de shopping mall op mijn arm weer wakker te worden en met grote ogen vol verbazing te kijken naar al die kleuren van commercie en handel. Met veel geduld liet hij zich kleren (en een spiderman shirt!) aanmeten, genoot hij in de boodschappenwagen van alle drukte om hem heen en zat hij aan elk denkbaar schakelaartje en schuifje en drukknopje op het dashbord van de taxichauffeur. Ook het hotelpersoneel werd bij thuiskomst weer met veel charmes begroet.
Eenmaal bij de kamer aangekomen begon ik alle spullen op te ruimen (de durian uiteraard meteen op het balkon gelegd omdat anders binnen het uur de wanden kromtrekken van de onbeschrijflijke stank van de “koning der vruchten”), en begon het geschreeuw en gemiau van Zapp. Wij wisten ons geen raad, gaven hem te drinken, bestelden eten, wezen op de toch echt spoedig te verwachten rijst, maar nee, niets hielp: Zapp leek weer eens weg te zakken in een vechthouding. Ook het pak verse fruitsap dat hij fanatiek aanwees maar weigerde te drinken uit welke hem aangereikte beker ook, leek hem niet gunstig te kunnen stemmen. We waren radeloos en ook boos op Zapp (en lieten dat ook duidelijk blijken!) dat de zo mooie avond nu toch dreigde te kantelen. Totdat we (wel bang om het hart dat hij uit balorigheid om zich heen zou gaan gooien) hem het fruitpak-met-schroefdop in handen gaven: plotseling dimde zijn gekrijs, dronk hij het sap uit elke beker die zijn handjes maar konden omklemmen en maakte zelfs grimassen. Blijkbaar wilde ook Zapp iets van de koopmanie van zijn ouders vasthouden en mee naar huis nemen, blijkbaar wilde ook hij meedoen met het opruimen van alle koopwaar. Hoe konden we het weten, maar ook: hoe konden we zo op onszelf gericht zijn!

Toen we enkele minuten later aan tafel gingen dachten we alles gehad te hebben voor de avond. Toch begon Zapp weer te klieren met het eten: meer spelen dan eten en gerommel met het bestek, terwijl wij uit bezorgdheid voor zijn slechte eten die dag toch echt wilden dat hij wat rijst en groenten zou binnen krijgen vooraleer hij zich op de op hem wachtende rambutans zou storten. Opnieuw werden we boos, namen hem zijn bestek te arren moede maar af en veroorzaakten daarmee natuurlijk nog meer boosheid bij Zapp. Hij gooide eten op de grond, spuugde eten uit, gooide zijn servet op de grond en keek ons bangelijk en uitdagend tegelijk aan in afwachting van de onvermijdelijke reactie van ons, die vanzelfsprekend weer vurig zou zijn. Wij besloten echter om het anders aan te pakken en keken Zapp zwijgend maar streng aan. De stilte duurde zeker tien lange minuten. Toen hij Mary’s arm aantikte en wees op zijn servet op de grond, deed Mary met het doofstomme spel mee en tikte Zapp op zijn arm, wijzend op de grond en met gebaren gebiedend de servet op te rapen en op tafel te leggen. Zapp was verbaasd over de plotseling verloren gegane stemmen, lachte eens om uit te dagen dan wel onze stemming te peilen, zag bij ons echter geen reactie en pakte het servet uiteindelijk toch maar zelf op. Hij begreep dat wij weigerden aan een escalatie mee te werken maar dat we anderszins wel onze grens stelden.
Omdat we Zapp zijn bestek hadden ontnomen begon de toch echt wel hongerige draak even later stil, ingetogen en geconcentreerd onder de tafel met zijn tong en tanden de plakrijst van zijn bord te schrapen, tot op de laatste korrel toe. Wij keken er stilletjes naar, maar het tafereel liet ons niet onberoerd: Mary sloeg haar handen voor haar ogen, barstte stilletjes in tranen uit in het besef dat we hem vanavond te hard hadden aangepakt en kon mij nog net toefluisteren “zo zal hij waarschijnlijk altijd hebben gegeten”, denkend aan Zapp's tehuisjaren maar ook aan zoveel andere kinderen die we op deze manier bijna vechtend voor hun rijst hebben zien eten. Niet lang daarna kwamen de donkere mascara-sporen tussen de voor het gezicht geslagen handen tevoorschijn. Ik zat gehurkt naast Zapp en hielp hem met een lepel de laatste rijstkorrels van zijn bordje te scheppen en kon van dichtbij zien hoe hij - duidelijk geschrokken van Mary’s reactie – haar met grote ogen aankeek. Zapp besefte het verdriet van Mary, rechtte zijn rug, tikte Mary voorzichtig op de arm, fluisterde zachtjes “mama”, klom op haar schoot en gaf Mary een lieve, welgemeende zoen op haar wang. De daaropvolgende omhelzing van Zapp door Mary was mooi en intens, tussen de gefluisterde woorden “mijn draakje” door.
Zapp hielp daarop voor het eerst mee met het afruimen van de tafel (hij deed zelfs het meeste werk), steeds vragend om goedkeuring, steeds toetsend of hij het goed deed. Toen de tafel schoon en opgeruimd was deelde Zapp zelfs rambutans (zijn lievelingsfruit) uit aan ons beiden. Weer kregen we een brok in onze keel: dit mannetje wist precies de verschillende emoties van hebben, krijgen, vergeven en liefhebben te begrijpen en te gebruiken. Wij hebben dit moment heel erg gewaardeerd in Zapp en het heeft ons nog eens bevestigd wat een bijzondere zoon wij in ons midden hebben.

Voordat hij zonder mokken naar bed ging en zonder één onvertogen woord hebben Mary en Zapp – zittend aan tafel – met krijtstiftjes de vanavond gekochte witte schoenendoos van Zapp gezamenlijk vrolijk bont gekleurd.
De televisie stond al die tijd werkeloos haar onzin in de ruimte te flikkeren, zonder dat Zapp er deze keer veel oog voor had, zozeer ging hij op in de interactie met Mary, iets dat we enkele dagen daarvoor niet voor mogelijk hadden gehouden.

Momenteel ligt Zapp te dromen en is Mary moe naar bed gegaan, alleen het licht van het beeldscherm van mijn laptop verlicht nog de kamer. Weldra zoek ook ik de dekens op. Goede nacht aan jullie allemaal, een goede zondag gewenst!